T24 Dış Haberler
NATO’nun Vilnius’taki kritik Liderler Zirvesi’nin başlamasına bir gün kala, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg‘in davetiyle AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘la İsveç Başbakanı Ulf Kristersson bugün Litvanya’nın başkentinde bir araya gelecek.
Toplantıda İsveç’in NATO üyeliği alınacak. Batılı NATO ittifakları, İsveç’in NATO üyeliğinin Vilnius zirvesinde resmileşmesini istiyordu, ancak diplomasi trafiğine rağmen Türkiye, İsveç’in terörle mücadele konusunda endişelerini karşılayamadıklarını belirterek yeşil ışığı yakmadı.
Türkiye, Finlandiya ve İsveç, Stoltenberg’in de katılımıyla geçen hafta ortak mekanizma toplantısında bir araya gelmişti. Bu toplantıda da İsveç’in üyeliğine dair pozitif bir karar verilmedi.
Stoltenberg perşembe günkü toplantıdan sonra ”İsveç’in üyeliğe yakın olduğunu” söyleyerek, zirvede Stokholm’ün üyeliği için pozitif bir karar alınmasının hâlâ mümkün olduğunu vurguladı.
Erdoğan, bugünkü görüşmede İsveç’in NATO üyeliğinin resmileşmesi için yeşil ışık yaksa bile, İskandinav ülkesinin 32. üye olabilmesi için katılım protokollerinin TBMM’den geçmesi gerekecek.
Öte yandan, Macaristan da İsveç’in katılım protokollerini ulusal meclisinden geçirmedi ve karar için Türkiye’yi bekleyeceklerini belirtti.
Fidan: Mevzuat değişikliklerinin şimdi fiiliyata yansıması gerekiyor
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Belçika’nın başkenti Brüksel’de Daimi Ortak Mekanizma Toplantısı’nın ardından yaptığı açıklamada, ”Mevzubahis olan yaşamsal çıkarlarımız ve ülkemizin bekasıdır. Devletimizin ve milletimizin güvenliğidir. Yapılması gereken bellidir. Üçlü anlaşmanın gerekleri, harfiyen yerine getirilmelidir” dedi.
Fidan açıklamalarda mevzuat değişikliğinin yürürlüğe girmesinin yeterli olmadığını ve uygulamada da görmek istediklerine işaret ederek şunları söyledi:
“İsveç, mevzuat değişikliği bağlamında bazı adımlar attı. Mevzuat değişikliklerinin şimdi fiiliyata yansıması gerekiyor. İsveç’teki güvenlik sistemi altyapısının, provokasyonlara engel teşkil edecek bir mekanizma üretememesi bizi açıkçası düşündürüyor. Terörle mücadele alanında İsveç’in NATO üyeliğinin ittifaka herhangi bir risk getirmemesi tam tersine olumlu bir katkıda bulunması gerek. İsveç’in Türkiye için güvenli bir müttefik olacağını bilmemiz gerekiyor. PKK, FETÖ gibi terör örgütleri ve bunlarla bağlantılı yapılar, İsveç sokaklarında gösterilerine devam edecekse, eleman devşirebilecekse, mali kaynaklara erişim sağlayabilecekse mevzuat değişikliğinin Türkiye için bir manası kalmıyor. Dolayısıyla İsveç’in üçlü muhtıradan neşet eden tüm taahhütleri yerine getirdiği iddiasını ayrıca incelemek gerekiyor. Öte yandan, Kurban Bayramı’mızın ilk gününde, milyarlarca Müslümanın kutsal kitabı Kur’an-ı Kerim’e alçakça saldırılmasına izin verilmesi, asla göz ardı edebileceğimiz bir durum değildir. Üstelik bu ilk kez de olmuyor.”
İsveç, 1 Haziran’da terörle mücadele yasalarını sertleştiren düzenlemeyi yürürlüğe soktu.
Yasaya göre, terör örgütünü destekleme, güçlendirme veya teşvik etme kastı taşıyan faaliyetlere katılan kişiler, en fazla 4 yıl hapis cezasına çarptırılabilecek. Ağırlaştırıcı nedenler varsa bu suçların cezası en az 2, en fazla 8 yıl hapis olacak.
Erdoğan: Türkiye, sokaklarında teröristlerin cirit attığı bir ülkeye nasıl güvenebilir?
Erdoğan, cuma günü İsveç’in NATO üyeliği süreciyle ilgili önemli mesajlar verdi. Teröristlere kucak açanlara onay verilmeyeceğini ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Türkiye, sokaklarında teröristlerin cirit attığı bir ülkeye nasıl güvenebilir? Terör örgütleriyle arasına mesafe koymayan bir devlet, NATO’ya nasıl katkı yapabilir? Madrid’de ülkemize verilen sözlere riayet edilmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
Madrid benzeri çözüm umudu
Türkiye, 2022’de NATO’nun Madrid Liderler Zirvesi’ne kadar İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik sürecinin başlatılmasını bloke etmiş, zirveden bir gün önce yapılan toplantıda hazırlanan memorandumla Türkiye sürecin işlemesine izin vermişti. Türkiye, ilerleyen süreçte Finlandiya’nın üyelik protokollerini TBMM’den geçirdi ve kuzey ülkesi 3 Nisan 2023’te resmen ittifakın 31. üyesi oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in üyeliğine Vilnius’ta yeşil ışık yakması düşük bir ihtimal olarak görülse de, diplomasinin işlemesiyle Madrid’deki gibi bir çözüme ulaşılacağı umut ediliyor.
Biden-Erdoğan görüşmesi
Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, pazar akşamı bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre görüşmede, Ukrayna’nın NATO’daki konumu, İsveç’in NATO üyeliği, F-16’ların teslimi ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) tam üyelik süreci ele alındı. İki liderin NATO zirvesinde de yüz yüze görüşme konusunda mutabık kaldığı belirtildi.
Beyaz Saray açıklamasında ise Biden’ın görüşmede İsveç’in üyeliğinin en kısa sürede gerçekleştiğini görmek istediğini söylediği belirtildi.
Biden yönetimi, Türkiye’ye F-16 ve modernizasyon kitlerinin satışını desteklediklerini söylerken, yasama organı Kongre’deki bazı üyelerin karar vermeden önce İsveç’in NATO üyeliği sürecinin sonuçlanmasını beklemek istediğini belirtiyor.
